काठमाडौं। २५ नोभेम्बरदेखि १० डिसेम्बरसम्मको लैङ्गिक हिंसा विरुद्धको १६ दिने अभियान यो वर्ष “प्रविधिको सही प्रयोग गरौं: लैङ्गिक हिंसा अन्त्य गरौँ” नाराका साथ सुरु गरिएको छ।

अभियानका कार्यक्रमहरु देशभर तीनै तहका सरकार, विद्यालय, संघ-संस्था र सरोकारवालाहरुसँग मिलेर आयोजना गरिएका छन्।

लैङ्गिक हिंसाविरुद्ध सचेतना बढाउन, पूर्वाग्रहहरू विरुद्ध आवाज उठाउन, र हिंसा रोक्न सामाजिक तथा कानूनी कदमहरूलाई प्रोत्साहन गर्ने हो।

डिजिटल हिंसामा फोकस:

यस वर्ष (वा कम्तीमा प्रवृत्ति अनुसार) “डिजिटल हिंसा” (जस्तै अनलाइन उत्पीडन, साइबर स्टकिङ, अनधिकृत रूपमा तस्विर शेयर गर्ने, डिजिटल प्रतिमुहारू) मा विशेष जोड दिइएको छ।

महिलाहरू र केटीहरूलाई अनलाइन सुरक्षित राख्नका लागि डिजिटल साक्षरता, प्राइभेसी सेटिङ्स बुझ्ने, सुरक्षित सञ्चार प्रयोग गर्ने कुरा धेरै महत्त्वपूर्ण भएको छ।

प्रविधिको सकारात्मक उपयोग: “Take Back The Tech!” जस्ता विश्वव्यापी अभियानले ICT (सूचना तथा सञ्चार प्रविधि) मार्फत हुने हिंसा र त्यस विरुद्धको प्रतिरोधलाई जोड दिन्छ।

यस अभियानमा “डिजिटल हिंसा” वा टेक्नोलोजी-मार्फत हुने हिंसा रोक्न विशेष जागरूकता दिन लागिएको छ।

नेपालमा स्थिति:

नेपाल सरकारले विभिन्न संघ-संस्था, विद्यालय, स्थानीय तहहरूसँग मिलेर यस अभियानका कार्यक्रमहरू आयोजना गरेको छ। तपाईंले भनेजस्तो “देशभर तीनै तहका सरकार, विद्यालय, संघ-संस्थामा १६ दिने जागरूकता” कार्यक्रमहरू छन्।

नेपालको “डिजिटल नेपाल एक्सेलेरेशन प्रोजेक्ट”ले महिला र संवेदनशील समूहहरूमा डिजिटल साक्षरता र साइबर सुरक्षा सिखाउने पहल गरिरहेको छ।

Ncell Foundation र अन्य संस्थाहरूले नेपालमा १६ दिन अभियानका दौरान “ओरेंज स्कुल” जस्ता कार्यक्रम गरेको रिपोर्ट छ, जहाँ साइबर सुरक्षा र अनलाइन पूर्वाग्रहबारे विद्यार्थीहरूसँग छलफल गरिएको थियो।

चुनौतीहरू:

डिजिटल हिंसा धेरै जटिल छ किनभने यसमा “प्रमाणीकरण”, “तस्विरको अनुमति बिना शेयर”, “डिजिटल गोपनीयता उल्लंघन” जस्ता प्रकारका हिंसा समावेश हुन्छन्।

धेरै मानिसहरू (विशेष गरी ग्रामीण वा सिमान्त क्षेत्रका) प्रविधि-साक्षरता कम हुँदा, अनलाइन जोखिमहरू बुझ्न सक्दैनन्।

कानुन र नीति लागू गर्ने पक्षले डिजिटल हिंसा विरुद्ध अझ बलियो संरचना बनाउनुपर्ने आवश्यक छ।