प्रेेम प्रसाद पाैडेल, काठमाडौं। नेपालमा अहिले नेपाली रैथाने / पारम्पारिक अन्नहरूलाई आधुनिक स्वादसँग मिश्रण गर्दै विभिन्न परिकारहरू तयार पार्दै बजारमा नयाँ आउटलेट खाेल्ने बढ्दैछ ।

नेपालमा रैथाने अन्नहरू मध्ये- कोदोका परिकार आधुनिक स्वादसँग मिश्रण गर्दै नयाँ परिकारहरू तयार पार्ने प्रवृत्ति बढ्दै गएको छ।

यसले नेपाली पाककलामा नवप्रवर्तन ल्याउनुका साथै स्थानीय उत्पादनको संरक्षण र प्रवर्द्धनमा समेत योगदान पुर्‍याएको छ।

कोदो र अन्य रैथाने अन्नबाट तयार पारिएका परिकारहरू, कोदो मोमो, पीठो, बिस्कुट, हलुवा, लड्डु: यी परिकारहरू कोदाेबाट बनाइएका छन्, जसले पोषणयुक्त र स्वादिलो विकल्प प्रदान गर्छन्।

फापर केक, रोटी, सुप, दलिया, एनर्जी बार: फापरबाट तयार गरिएका यी परिकारहरू स्वास्थ्यका लागि लाभदायक छन्।

कागुनो, चिनो, मार्सी, फापरको पिठो, कोदो, मकैको च्याख्ला, सातु, गुन्द्रुक: यी सामग्रीहरू ‘ अर्ग्यानिक प्रालि’ द्वारा उत्पादन गरिएका छन्, जसले रैथाने अन्नहरूको ब्रान्डिङ र बिक्रीमा योगदान पुर्‍याएका छन् ।

रैथाने अन्नहरूको स्वास्थ्य लाभ, रैथाने अन्नहरूमा पाइने पोषक तत्वहरू स्वास्थ्यका लागि लाभदायक छन्।

कोदो: फलाम, क्याल्सियम, फाइबरले भरिपूर्ण, जसले रक्तअल्पता घटाउने, हाड बलियो बनाउने र पाचन प्रणाली स्वस्थ राख्ने काम गर्छ।
फापर: सजिलै पच्ने प्रोटिन, भिटामिन ‘बी’, एन्टीअक्सिडेन्ट र फलामले उच्च रक्तचाप, मधुमेह, मुटु र आन्द्रासम्बन्धी रोग नियन्त्रणमा मद्दत गर्छ ।
बजारमा नयाँ आउटलेटहरूको विकास
रैथाने अन्नहरूबाट परिकार तयार पार्ने व्यवसायिक प्रवृत्ति बढ्दै गएको छ। उदाहरणका लागि:‘पहाडी’ ब्रान्ड: कोदो, फापर, जुनेला, जौ, आलस, सिलाम, भटमास आदि अन्नहरू प्रयोग गरेर उत्पादनहरू तयार पार्दै आएको छ। यी उत्पादनहरू विदेशमा पनि निर्यात भइरहेका छन् ।
मेला/ महाेत्सवमा राखिने खाना महोत्सवमा विभिन्न जातजातिका परिकारहरू प्रस्तुत गरिएको हुन्छ, जसमा रैथाने अन्नहरूबाट तयार गरिएका परिकारहरू पनि समावेश थिए ।

रैथाने अन्नहरूलाई आधुनिक स्वादसँग मिश्रण गर्दै नयाँ परिकारहरू तयार पार्ने प्रवृत्तिले नेपाली पाककलामा नवप्रवर्तन ल्याएको छ। यसले स्थानीय उत्पादनको संरक्षण, स्वास्थ्य लाभ, रोजगार सिर्जना र अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा नेपाली परिकारहरूको पहिचान बढाउन मद्दत पुर्‍याएको छ।
यदि तपाईं पनि यस्ता परिकारहरूको अनुभव गर्न चाहनुहुन्छ भने, स्थानीय क्याफे, रेस्टुरेन्ट वा महोत्सवहरूमा सहभागी हुन सक्नुहुन्छ।

रैथाने अन्नहरूलाई आधुनिक स्वादसँग मिश्रण गर्दै नयाँ परिकारहरू तयार पार्ने प्रवृत्तिले नेपाली पाककलामा नवप्रवर्तन ल्याएको छ।
यसले स्थानीय उत्पादनको संरक्षण, स्वास्थ्य लाभ, रोजगार सिर्जना र अन्तर्राष्ट्रिय बजारमा नेपाली परिकारहरूको पहिचान बढाउन मद्दत पुर्‍याएको छ।
यदि तपाईं पनि यस्ता परिकारहरूको अनुभव गर्न चाहनुहुन्छ भने, इट फिटले परम्परागत अन्न कोदो र फापरलाई प्राथमिकता दिएको छ।

काठमाडौंमा रैथाने अन्न र परम्परागत स्वादलाई आधुनिक शैलीमा प्रस्तुत गर्ने उत्कृष्ट आउटलेटहरु
Raithane Restaurant (Sauga Tole, Lalitpur)
ललितपुरको सौगल टोलमा स्थित, यहाँ “रैथाने” नाममै स्थानीय रैथाने अन्नका परिकारहरु काेदाेकाे सुप, तरुवा र कागुनोको खीर—पस्किन्छ, जुन अनुभव गरिएको छ ।
यो पुरानो शैली घरमा सञ्चालित रेस्टुरेन्ट हो, जहाँ परिकारहरूको नाम र स्वाद फरक—रैथाने परिकारको आनन्द–दिने खाजाको अनुभव प्राप्त हुन्छ।
Naturalaya Cafe & Restro (Kupundol → Lalitpur)
कुपण्डोलबाट बखुण्डोल जाने सडक तिर रहेको, तीन तल्लामा फैलेकाले पारिवारिक वातावरणमा आधुनिक-स्वाद प्रस्तुत गर्छ।
मेनु: कोदो/फापर पिज्जा, टाकोस, कोदो मःम, फापर चिया र चिनो खीर, जसबाट परम्परागत अन्नलाई अन्तर्राष्ट्रिय स्वादका साथ मिश्रण गरिएको छ।
Jukot Darbar Cafe (Durbar Marg, Kathmandu)
दरबार मार्गस्थित, जुकोट दरबारले बाजुरा-जुम्ला क्षेत्रबाट ल्याइएका रैथाने अन्न–मार्सी, कोदो, फापर आदि, आफ्नो थालमा पस्किरहेको छ ।
न्युन मूल्य मा “फापर/कोदोको थाल–मार्सी, भेज” उपलब्ध, साथमा मःम, चाउमिन र पिज्जा पनि पाइन्छ।
शुक्रबार को ‘रैथाने हाटबजार’: टाेखा नगरपालिका वडा नं ४मा रहेको अफिस परिसरमा लाग्ने मेलामा रैथाने बालि को बजार लाग्छ।
शनिबारको ‘रैथाने हाटबजार’: दरबार मार्गस्थित ओरिएन्ट क्याफेमा बिहान ६–१२ बजे नै हुने, जहाँ मकवानपुरगढी, साेलु लगायतका गाउँपालिकाले स्थानीय अन्न र परिकारहरू विक्री गर्छन्—कोदो पिठो मुख्य आकर्षण छ।
शनिबारको हाटबजार पनि अनौठो स्वाद अनुभव गर्ने उत्तम अवसर हो। तपाईंले अफिस वा घर नजिक पर्ने छनोट गरेर जानुहोला।
आठौं वार्षिकोत्सवमा इट फिटको टेक अवे आउटलेट अब मध्यबानेश्वरमा संचालनमा आएको छ।
छुट्टै कयौं रैथाने परिकार (कोदोको  खीर) चाख्न रूचाउनेहरूलाई उपयुक्त स्थान , अरगानिक अनि मिठाे स्वाद दुवैका लागि राम्रो विकल्प इट फिटको टेक अवे आउटले

यी आउटलेटहरूले स्थानीय रैथाने अन्न—कोदो, फापर, कागुनो आदि—लाई परम्परागत स्वादमा मात्र होइन, अन्तर्राष्ट्रिय शैलीमा समेत प्रस्तुत गरेर पाककलामा नवप्रवर्तन ल्याएका छन्।