काठमाडौं। बीस बाणिज्य बैंकमध्ये हालसम्म एघार वाणिज्य बैंकले लाभांश घोषणा गरेका छन् ।

हाल लाभांश घोषणा गर्ने वाणिज्य बैंकहरुमा एनएमबि बैंक, लक्ष्मी सनराइज बैंक, कृषि विकास बैंक, नेपाल एसबिआई बैंक, स्ट्याण्डर्ड चार्टर्ड बैंक, ग्लोबल आइएमई बैंक, सिद्धार्थ बैंक, सिजिन्स बैंक, सानिमा बैंक, एभरेष्ट बैंक र माछापुच्छ्रे बैंक रहेका हुन् ।

लाभांश दिने बैंकहरुमध्ये, एभरेष्ट बैंक सबैभन्दा अगाडि २० प्रतिशत कुल लाभांश (बोनस + नगद) दिएको छ, जुन शेयरधनीका लागि राम्रो प्रतिफल हो।

Everest Bank को इतिहासले देखाउँछ २०५९/६०, २०६०/६१ वर्षहरुमा २०% नगद लाभांश दिएको थियो।

केही वर्षमा बोनस शेयर दिने गरिएको, र कुल लाभांश २५–४०% पनि पुगेको थियो।

Everest Bank ले लामो समयदेखि राम्रो मुनाफा दिंदै आएको देखिन्छ। तर, अहिलेसम्मकै अवस्थामा र regulatory / provisioning needs अनुसार, दिनुपर्ने पूँजी बचत गर्न, भुक्तानीयोग्य दर नियन्त्रणमा राखिएको हुनसक्छ।

अन्य बैंक Standard Chartered Bank Nepal Limited, Agricultural Development Bank Limited, Siddhartha Bank Limited आदि ८–१३% बीच लाभांश दिइरहेका छन्।

Sanima Bank (सानिमा बैंक) बिगत पाँच बर्षको बैंकहरु र उनीहरूको लाभांश वितरण ट्रेन्डको आधारमा अब्बल रहेको छ।

सानिमा बैंकको २०६५/६६ देखि लाभांश वितरण इतिहास उपलब्ध छ। आब २०६५/६६मा ५ प्रतिशत, २०७१/०७२मा २१.०५ प्रतिशत  (उच्च payout भएको वर्ष)।०७५/०७६ मा २१.०५% , ०७९/८०मा १४.०७%, ०८०/०८१मा ५.२६% नगद लाभांश मात्र र ०८१/०८२ मा यस बैंकले ७.३७% नगद लाभांश बितरण गर्नेछ।

पहिले २०% मुनाफा पहिलो स्तरमा रहेपनि अहिले  5–7% cash मात्रदिएको छ। यसआधारमा बैंकले पूँजी कायम राख्ने, capital buffers बलियो बनाउने रणनीति लिनु भएको हुनसक्छ।

पहिले उच्च, पछिल्ला वर्षमा हलुका/मध्यम: Global IME र Everest बैंक दुवैले पहिले बोनस + नगद दिए; तर especially Global IME ले total payout घटाएको; Everest ले fluctuation भएपनि दोहोरो अंकमै राखेको छ।

उतार–चढाव, पुनरावलोकन: Siddhartha बैंकको लाभांशमा स्पष्ट “पहिले राम्रो थियोे, बीचमा घट्यो र अहिले थोरै सुधार” pattern देखिन्छ। यसले संकेत दिन्छ: बैंकको कमाइ, provisioning (especially NPL), regulatory स्थिति, वा व्यवस्थापन रणनीति अनुसार लाभांश दिन/नदिन फरक हुन सक्छ।

बोनस सेयर भन्दा नगदमा झुकाव: धेरै बैंकहरु (जस्तै Global IME, Sanima) अब बोनस सेयर भन्दा नगद लाभांशलाई प्राथमिकता दिईरहेका छन्। शायद पूँजी मजबुत राख्ने, वा NPL/भविष्य अधार (provisioning)को लागि हुनसक्छ।

जुन बैंकले लाभांश घोषणा गरेनन् तिनले राज्य नियमन, पूँजी आवश्यकताहरु, बैंकको भित्री वित्तीय स्थिति, तरलता वा पुनर्निवेश आवश्यकताका कारण लाभांश नदिनु उचित ठानेको हुनसक्छ।

शेयरधनीका लागि महत्वपूर्ण: यदि तपाईं regular income (cash dividend) चाहनुहुन्छ भने Sanima, Global IME, Everest जस्ता बैंकहरु ठीक विकल्प हुन् । तिनीहरुले निरन्तर लाभांश दिइरहेका छन्, र हालको आर्थिक/ब्यापारिक अवस्था अनुसार पनि सजिलो देखिन्छ।

तर यदि तपाईं भविष्यका लागि पुँजी वृद्धिसँगै शेयर मूल्यवृद्धि हुन्छ भने बोनस + नगदसहित दिने बैंकहरुमा लगानी गर्नु बुद्धिमानी हुनसक्छ। किनकि बोनस सेयरले share base बढाउँछ र long-term मा compound growth सम्भावना बढाउँछ।

“सबै वर्षमा उच्च लाभांश” भन्ने अपेक्षा गर्नु सही हुँदैन। बैंकको लाभ, provisioning needs, regulatory environment, economic slowdown / NPL स्तरले पनि असर गर्छ। त्यसैले लगानी गर्दा bank fundamentals (NPL, capital adequacy, profitability, loan growth) हेर्नु जरुरी हुन्छ।