पृथ्वीले पहिलो पटक लगातार १२ महिना औद्योगिक युगको तुलनामा १.५ डिग्री सेल्सियस तातो सहनुपरेको युरोपको जलवायु अनुगमनकारी संस्थाले बिहीबार जनाएको छ । वैज्ञानिकहरूले यसलाई ‘मानव जगत्का लागि चेतावनी’ बताएका छन् ।
आँधीबेहरी, खडेरी र डढेलोका कारण जलवायु परिवर्तनले सन् २०२३ मा कीर्तिमानी तापक्रम वृद्धि गरेको छ, जसले गर्दा यो सम्भवतः एक लाख वर्षयताकै सबैभन्दा तातो वर्ष भएको छ ।
कोपर्निकस क्लाइमेट चेन्ज सर्भिस (सीथ्रीएस) ले सन् २०२३ को फेब्रुअरीदेखि सन् २०२४ को जनवरीसम्म १९औं शताब्दीको उच्च रेकर्डभन्दा १.५२ डिग्री सेल्सियस बढी तापक्रम वृद्धि भएको पुष्टि गरेको छ ।
सबैभन्दा तातो डिसेम्बर, डिसेम्बर २०२३ को लागि :1991-2020 को औसत भन्दा माथि विश्वको धेरै जसो आइसल्याण्ड, नर्वे र स्वीडेन बाहेक सम्पूर्ण युरोपमा औसत भन्दा माथि उत्तरी अमेरिका, ग्रिनल्याण्ड, अफ्रिका (विशेष गरी उत्तर-पश्चिममा), एशिया, र दक्षिण अमेरिका र पूर्वी अन्टार्कटिकाको अधिकांश भागमा पनि औसतभन्दा माथि अन्टार्कटिका वरपरका केही समुद्रहरूमा र आर्कटिकको युरोपेली क्षेत्रमा, र उत्तर प्रशान्तको धेरै भागमा, दक्षिण प्रशान्तको भाग, एट्लान्टिक र दक्षिण-पश्चिम हिन्द महासागरमा औसतभन्दा माथि पूर्वी भूमध्यरेखीय प्रशान्तमा औसतभन्दा धेरै माथि, जहाँ ला निनाबाट हालको एल निनो घटनाको अवधिमा प्रारम्भिक संक्रमण थियो, केही समुद्री क्षेत्रहरूमा औसत भन्दा कम, विशेष गरी दक्षिण-पूर्वी प्रशान्त महासागरको भागमा अष्ट्रेलिया, अन्टार्कटिका, उत्तरपश्चिम भारत, र पश्चिमी उत्तर अमेरिकाका केही भागहरू सहित धेरै अपेक्षाकृत साना क्षेत्रहरूमा औसतभन्दा थोरै कम।
यो पेरिस जलवायु सम्झौताको महत्वपूर्ण १.५ डिग्री सेल्सियसको ‘अधिकतम तापमान सीमा’को गम्भीर पूर्वाभास हो, तर यसले दशकौंसम्म मापन गरिने सीमाको स्थायी उल्लंघनको संकेत नगर्ने वैज्ञानिकहरूले बताएका छन् ।
‘पोट्सडाम इन्स्टिच्युट फर क्लाइमेट इम्प्याक्ट रिसर्च’का जोहान रकस्ट्रोमले भने, ‘हामी १.५ डिग्री सेल्सियसमा छुँदैछौं र हामी लागत, सामाजिक लागत र आर्थिक लागत देख्छौं।
‘सन् २०२३ मा लामो समयसम्म तापक्रम १.५ डिग्री सेल्सियसभन्दा धेरै रहेको देखिएको छ र यसले हामीलाई गर्मीको लहर, खडेरी, बाढी, प्रबलित आँधीबेहरी, सम्पूर्ण विश्वमा पानीको अभावको सन्दर्भमा वास्तवमै नराम्रोसँग असर पु-याउँछ । सन् २०२३ ले हामीलाई यही कुरा सिकाएको छ ।
हालैका महिनाहरूमा अमेजन क्षेत्रमा विनाशकारी खडेरी, दक्षिणी युरोपका केही भागहरूमा जाडोमा पनि तापक्रममा वृद्धि, दक्षिण अमेरिकामा घातक डढेलो र क्यालिफोर्नियामा उच्च वर्षाजस्ता पृथ्वीभरि चरम घटनाहरू भएका छन् ।