हामी एकताबद्ध छौं, "विभाजित हामी पतन"- 'यो पुरानो क्लिच हो', तर जब ताजा पानीमा पहुँचको बारेमा कुरा गर्दै यो एशिया र प्रशान्त क्षेत्र, यो सँगै काम गर्न कत्तिको आवश्यक छ भनेर आफैलाई सम्झाउन लायक छ, देश भित्र र सीमापार, यो बहुमूल्य स्रोत साझा गर्न र संरक्षण गर्नुपर्छ।
पानी जस्तै हाम्रा जङ्गलहरूले कुनै सिमाना चिन्दैनन्, तर तिनीहरू पनि उत्तिकै जोखिममा छन् र यस्तो खेल्छन, हाम्रो क्षेत्रको साझा इकोसिस्टमको महत्त्वपूर्ण भाग। उनीहरुलाई पनि जोगाउन संयुक्त मोर्चा चाहिन्छ र साझा हितको लागि हाम्रो वन पुनर्स्थापित गर्नुपर्छ।
सँगै, पानी र वन प्रकृतिका दुई सन्तान हुन्।
यो महिना, विश्व र हाम्रो एशिया-प्रशान्त क्षेत्रले दुई विशेष दिनहरू मनाइन्छ, ब्याक(टु(ब्याक ( मार्च २१ तारिखमा अन्तर्राष्ट्रिय वन दिवस र २२ गते विश्व पानी दिवस मनाइन्छ ।
जबकि प्रत्येक दिनको आफ्नै विषयवस्तु हुन्छ, "वन र नवीनता" र "शान्तिको लागि पानी", तिनीहरूको प्राकृतिक बन्धन स्पष्ट र आवश्यक छ। पछिल्लोले हामीलाई सम्झाउँछ कि पानी शान्तिको लागि एक उपकरण हुन सक्छ, तर अनुचित कुनै एक देश वा समुदायको फाइदा, वा पानीमा पहुँचको कमीले द्वन्द्वलाई चिलाउन र तीव्र बनाउन सक्छ र शत्रुता। त्यसैगरी वनको उपेक्षा र अत्यधिक दोहनले जग्गा विवाद निम्त्याउन सक्छ सीमाना पार फैलिन्छ, र समुदायहरूलाई प्रभाव पार्छ, विशेष गरी हाम्रो क्षेत्रका आदिवासी जनजातिहरूलाई। यसैले एशिया र प्रशान्त क्षेत्रका देशहरूले हाम्रो संरक्षण र वृद्धि गर्न एकसाथ काम गर्न आवश्यक छ यस पुस्ता र अझै आउनेहरूका लागि साझा वन र जलस्रोतहरू।
एसिया र प्रशान्तमा कृषि खाद्य प्रणालीमा वन र पानीको लिङ्कको परिप्रेक्ष्यमा-हामीलाई बाँच्न र फस्टाउनको लागि हरेक दिन आवश्यक पर्ने पोषण प्रदान गर्ने प्रणालीहरू- दांवहरू हुन् उच्च यस क्षेत्रमा जलस्रोतले कृषि समृद्धि र आर्थिक आधार बनाउँछ विकास। विश्वमा उत्पादित जलचरको ठूलो हिस्सा यही क्षेत्रबाट आउँछ, जस्तै एउटा उदाहरण हो।
तैपनि, यस क्षेत्रको ९० प्रतिशत भन्दा बढी जनसङ्ख्या पानीको संकटको छेउमा छ एसिया र प्यासिफिकमा अभाव बढ्दै गएको छ। अन्तरदेशीय जलस्रोतको तह र पानी अभाव चुनौतीहरूको जटिलता थपिदैगएको छ, ७८० मिलियन भन्दा बढी मानिसहरू एशिया-प्यासिफिक क्षेत्रमा सीमापार नदीहरूमा निर्भर छन्।
र यसैले यी साझा जलस्रोतहरूको ब्यवस्थापन, संचालनले यस समग्र क्षेत्रको जीविकोपार्जन, कृषि, र विकास, साथै क्षेत्रीय र अन्तर्राष्ट्रिय शान्ति र समृद्धि सुनिश्चित गर्नसक्नेछ। तर, एशिया(प्रशान्त क्षेत्रमा राष्ट्रिय जल नीति र नियामक प्रतिक्रियाहरू प्रायः सीमित छन् र, भित्र कतिपय अवस्थामा, व्यवहारमा प्रभावकारी रूपमा सञ्चालन हुन सकेको छैन। यस बीचमा, सीमापार जल सन्धि र संस्थाहरूलाई ठूलो राजनीतिक समर्थन चाहिन्छ।
तसर्थ, दिगो र समन्यायिक पानी विनियोजन प्रणाली र बलियो नीति ढाँचा निर्माण गर्न देशहरूलाई सहयोग गर्न तत्काल आवश्यक परेको छ, पानी अभाव कम गर्न, पानी व्यवस्थापन निर्णयहरूमा समावेश सुनिश्चित गर्न, तथ्याङ्क सङ्कलन गर्न, र स्थापना गर्न छिटो आवश्यक भईसक्यो। साझा प्रतिबद्धताका साथ मिलेर काम गर्ने र कार्यहरू, पानी र शान्ति सँगै रहन सक्छन्।
यस क्षेत्रमा, एशिया(प्रशान्त क्षेत्रका आठ देशहरूसँग काम गर्दै संयुक्त राष्ट्र संघको खाद्य र कृषि संगठन (FAO) एक स्थापना गरिएको छ, FAO एशिया-प्यासिफिक सीमा भित्र पानी उपयोग ल्याउन, पानी अभाव दिगो समाधान गर्ने कार्यक्रममा हातेमालो गर्दछ। FAO, साझा पानीको स्रोतहरू प्रभावकारी व्यवस्थापनका लागि सीमापार सहयोग सुधार गर्न पनि मद्दत गर्दछ।
जङ्गलको क्षय घटाउने काम जलस्रोतको सुरक्षासँगै हात मिल्छ । वनमा,FAO साझेदारहरूसँग मिलेर वन क्षेत्रमा नवीन प्रविधिहरूको दायरा एकिकृत गरेको छ। धेरै उपयुक्त यी आविष्कारहरू यस क्षेत्रमा सफलतापूर्वक लागू भइरहेका छन्। उदाहरणहरूमा ड्रोनको प्रयोग समावेश छ र वन व्यवस्थापनमा अग्रिम रिमोट सेन्सिङ, यस क्षेत्रका धेरै देशको सहयोगमा FAO, राष्ट्रिय वन अनुगमनलाई बलियो बनाउन भूस्थानिक प्रविधिहरू प्रयोग गर्दैछ। यस्ता आविष्कारहरू दिगो आपूर्ति र वनको प्रयोग प्रवर्द्धन गर्ने सन्दर्भमा महत्त्वपूर्ण छन्, इकोसिस्टम सेवाहरू र दिगो वायोअर्थतन्त्रलाई अगाडि बढाउनको लागि महत्त्वपूर्ण छन।
उनीहरुलाई थप रोजगारी दिन सकिन्छ नक्साङ्कन र परम्परागत जग्गा सुरक्षित गर्ने जस्ता अन्य धेरै उद्देश्यहरू पनि प्राप्त गर्न मद्दत गर्दछ, यसक्षेत्रका आदिवासी जनजातिहरूलाई सशक्त बनाउनुहोस्।
वास्तवमा, संयुक्त राष्ट्र संघको नारा दशक अन्तर्गत २०३० सम्ममा २ डिग्री सेल्सियस भन्दा कम तापक्रम सीमित गर्न आवश्यक इकोसिस्टम पुनर्स्थापनामा अभिनव दृष्टिकोणले कुल जलवायु न्यूनीकरणको एक तिहाई योगदान, खाद्य सुरक्षा र जीविकोपार्जन बढाउँदै सहयोग गर्न सक्छ।
हामीले पहिले नै अनुसन्धान र विज्ञानको शक्ति देख्न सक्छौं र तिनीहरूले कसरी सीमानाहरू धकेलिरहेका छन्, हामीले हाम्रो वन र हाम्रो जलस्रोतको संरक्षण र राम्रो उपयोग गर्न के गर्न सक्छौं। यसो गर्दा, हामी एशिया र प्रशान्त क्षेत्रका देशहरूका लागि महत्त्वपूर्ण सामाजिक-आर्थिक र वातावरणीय लाभहरू प्रदान गर्न सक्छौं ।
आमा-प्रकृतिका छोराछोरीहरूलाई बाँच्न मात्र होइन फस्टाउन मद्दत गर्न सँगै काम गरौं।